Anorexia Nervosa: over de symptomen en behandeling - Voeding-en-fitness.nl (2024)

Het is al jarenlang de meest dodelijke psychische ziekte: anorexia nervosa. Dit staat ook wel bekend als de vermageringsziekte. Het treft vooral jonge meiden. Dit heeft verschillende oorzaken waaronder bepaalde persoonlijkheidskenmerken, media-uitingen (je moet slank zijn) of negatieve ervaringen. Helaas wordt anorexia nervosa niet altijd herkent, de symptomen zijn namelijk goed te verbergen.

Omdat anorexia nervosa een echte bedreiging voor de gezondheid vormt vind je in dit artikel op Voeding-en-fitness.nl meer over de symptomen en behandeling. Bedoeld voor patiënten maar ook voor iedereen die vermoedt dat een dierbare, vriend of vriendin aan anorexia lijdt.

Wat is anorexia nervosa?

Anorexia nervosa betekent een gebrek aan eetlust door psychische oorzaak. Patiënten hebben een verstoord lichaamsbeeld. Hierdoor denken ze dat ze dik zijn, terrwijl dit niet zo is.

Het verschijnsel anorexia komt voornamelijk bij jonge vrouwen in de leeftijd van 12 tot 21 jaar voor. Dit is de periode dat iemand veel bezig is met lichaam en de mening van de omgeving. Ondanks dat het voornamelijk bij jonge vrouwen voorkomt kunnen ook mannen ermee te maken krijgen.

Kenmerkend voor anorexia nervosa is niet willen eten en een flink gebrek aan eetlust. Het verlangen om mager te zijn is groot. Als gevolg hiervan hongert de patiënt zichzelf letterlijk uit.

Waarom het een psychische ziekte is

Als gevolg van anorexie nervosa ontstaan er op termijn lichamelijke klachten. Ondanks dat is anorexie nervosa een psychische ziekte. Er is namelijk geen sprake van een lichamelijke oorzaak.

Soms wordt anorexia verward met boulimia nervosa. Bij boulimia eet de patiënt juist wel, kenmerkend zijn de enorme eetbuien en hierna opzettelijk braken of het gebruik van laxeermiddelen. Bij anorexia heb je juist een verkeerd beeld van jezelf. Je ziet niet in hoe mager je al bent, het verlangen om af te vallen blijft bestaan.

Er kan ook een combinatie van anorexia en boulimia aanwezig zijn. Dit kenmerkt zich door periodes van eetbuien gevolgd door braken, afgewisseld met periodes van niks eten.

Oorzaken van anorexia nervosa

Hoe ontstaat anorexia nervosa? In het verleden ontstond dit vaak door het beeld dat de media over ons heen riep. Alleen maar dunne modellen en actrices, jonge meisjes zagen dit als het perfecte voorbeeld. Tegenwoordig is de media hier terughoudender in. Ze tonen ook modellen met wat meer volume.

Op sociale media worden echter nog steeds veel jonge meisjes geïndoctrineerd. De fitness influencers of “fitfluencers” plaatsen alleen hun beste foto’s en maken gretig gebruik van Photoshop om hun lichaam te perfectioneren. Hoewel deze foto’s dus niet echt zijn, denken veel jongeren dat ze er zo uit moeten zien. Dun, strak en afgetraind is volgens hun het ideale lichaam en als je hier niet aan voldoet, dan ben je minderwaardig.

De oorzaak van anorexie nervosa is met de jaren verschoven. Er zijn een aantal risicofactoren:

• Meer meisjes dan jongens
• Jonge leeftijd (12-22 jaar)
• Persoonlijkheidskenmerken zoals een negatief zelfbeeld of perfectionisme
• Bepaalde lichamelijke aandoeningen
• Negatieve ervaringen zoals verwaarlozing of mishandeling

Het uithongeren van zichzelf kan ook een vorm van zelfstraf zijn. Dit zie je bijvoorbeeld in een machtsstrijd tussen ouders en kind. Of wanneer het kind de eigen identiteit wil ontkennen.

Anorexia nervosa symptomen: zo herken je het

In het beginstadium van anorexia nervosa is er nog niet direct iets duidelijk. Hierdoor heeft de buitenwereld lange tijd niks in de gaten. Na verloop van tijd treden de eerste symptomen op. Heb je anorexia (of iemand in de omgeving) dan is het opvallend dat er weinig wordt gegeten. Het kan ook om hele kleine porties gaan. Hieronder zie je wat er allemaal gebeurt bij anorexia nervosa.

Het begint met het weigeren van eten of slechts kleine porties eten. Soms wordt de maaltijd uitgebraakt. Door een tekort aan energie zal het lichaam gaan vermageren (afvallen). Omdat het lichaam geen vetreserves meer heeft zal het iets anders moeten verbranden. Er vindt afbraak van weefsels en organen plaats. Dit doet je lichaam om hier de nodige energie uit te halen.

Eerst worden de minst belangrijke organen afgebroken. Hierna volgende meer belangrijke organen. In dit stadium is anorexia nervosa dodelijk. Jaarlijks sterven er in Nederland tussen de 350 en 400 mensen aan de gevolgen van anorexia nervosa. Vaak door een hartstilstand. Andere symptomen die zich uiteindelijk bij anorexia zullen uiten zijn:

• Uitblijven menstruatie
• Bot afbraak
• Trager werken van het hart, krimping van de hartspier
• Lagere bloeddruk
• Koud aanvoelen
• Haaruitval
• Vochtstoornissen waaronder vochttekort of oedeem
• Verminderde afweer en meer infectieziekten
• Weinig sociale contacten
• Depressiviteit

Hoe kun je deze eetstoornis behandelen?

Het is voor patiënten heel lastig om in te zien dat het hier om een (psychische) ziekte gaat. De behandeling van anorexia nervosa is moeilijk en vaak langdurig. Niet willen eten zit heel diep in je, hier kom je niet zomaar vanaf.

Bij sterke vermagering is een opname in het ziekenhuis vaak noodzakelijk, soms met dwangvoeding. Hulp van een psycholoog is echt nodig, zelfs wanneer dit niet prettig aanvoelt. Het belangrijkste is dat je als patiënt zelf inziet dat de huidige levensstijl de verkeerde kant opgaat. Bedenk dat hier de dood op kan volg je. Dit kan nooit de bedoeling zijn geweest.

Steun en liefde van familie en vrienden is bij deze eetstoornis heel belangrijk. Zoek niet bij wie de fout ligt, bij anorexia nervosa is niemand schuldig. Het is veel belangrijker dat je als patiënt volledig geneest. Het is een lange maar geen onmogelijke weg.

Tijdig hulp inschakelen is daarom belangrijk. Te lang wachten zal je steeds dieper in anorexia nervosa laten wegzinken. Uiteindelijk is dwangopname nodig, dit is natuurlijk niet bevorderlijk voor het herstel. Bovendien is het lichaam er dan zo slecht aan toe dat de patiënt over weinig levenslust beschikt.

Heb jij een verstoord zelfbeeld en problemen met eten? Herken jij je in de symptomen die ik in dit artikel heb geschetst? Schaam je niet en zoek asjeblieft professionele hulp. Je kunt bij verschillende instanties terecht voor anorexia behandeling trajecten. Specialisten helpen je een gezonde relatie met eten te ontwikkelen!

Hoe het modebeeld tot anorexia nervosa heeft geleid

Anorexia is bij veel meiden aangewakkerd door de magere modellen op de catwalk en in tijdschriften. Steeds vaker worden te dunne modellen niet meer toegelaten in de modellenwereld. Dit is bedoeld om het beeld van dun moeten zijn weg te nemen bij jonge meiden. Dun zijn is niet mooier. Maar degene die aan anorexia lijdt, vind zichzelf zelfs nog te dik als hij of zij maar 30 kilo weegt. Er zijn een aantal beroemdheden die aan anorexia lijden of hebben geleden:

Karen Carpenter van The Carpenters liet zich behandelen voor anorexia. Ze kwam in een week tijd weer 5 kilo aan maar haar hart kon deze belasting niet verwerken. In 1983 is ze aan de gevolgen van anorexia nervosa overleden.

Ana Carolina Reston, een topmodel, overleed in 2006 aan anorexia. Ze woog toen nog maar 40 kilo en was 1.74 meter lang.

Mary-Kate Olsen van de Olsen-tweeling is inmiddels genezen van anorexia nervosa.

Opmerkelijk is dat bij een eeneiige tweeling, waarvan er eentje anorexia krijgt, de ander 50 procent kans heeft om ook anorexia te ontwikkelen.

Het gevaar van Pro-ana websites

Een grote zorg zijn de zogenaamde Pro-ana sites. Dit staat voor Pro anorexia nervosa oftewel mensen die juist ontzettend dun willen zijn. Op dit soort websites discussiëren vaak jonge meiden over het vermageren en geven ze elkaar tips en trucs hierin. Het is vaak schrikwekkend om te lezen wat meiden allemaal doet om sterk te vermageren. Het wordt op dit soort sites niet duidelijk wat de gevaarlijke gevolgen zijn van anorexia.

Er zijn foto’s te zien van modellen die gewoon veel te mager zijn en waar de botten van uitsteken. Helaas vinden de bezoekers van dit soort websites dit mooi om te zien en streven ernaar om ook zo dun of nog dunner te worden.

In Nederland is men al jarenlang druk bezig om deze websites van het internet te halen, helaas duiken er altijd weer nieuwe sites op. Op Nederlandse en Belgische Pro Ana websites wordt er vooraf een waarschuwing gegeven over de mogelijke gevolgen. Uiteraard lezen anorexiapatiënten deze waarschuwing niet of zien ze bewust over het hoofd.

Mijn waarschuwing

Ik sluit dit artikel graag af met mijn persoonlijke verhaal. Zelf heb ik geen anorexia gehad, maar wel een verstoorde relatie met eten. Ik ben een emotie-eter en heb altijd problemen gehad met mijn gewicht. Tot ik het op een gegeven moment zo zat was en fanatiek ben geen sporten en diëten. Ik viel snel 30 kilogram af, maar helaas niet op een gezonde manier. Durfde bijna niet meer te eten en ging elke avond hardlopen.

Nu ik meer kennis heb over gezonde voeding en sporten, weet ik dat mijn aanpak heel ongezond was. En ondanks dat ik een gezonder gewicht had, was ik nog steeds onzeker en bang om weer aan te komen. Ik ging obsessief met mijn eetpatroon bezig en sloeg door in het sporten.

Gelukkig heb ik deze obsessie los kunnen laten en een betere balans gevonden tussen gezond eten, lekker sporten en genieten. Maar ik begrijp dat veel mensen kunnen blijven hangen in hun obsessie met eten. Laat je asjeblieft niet leiden door de foto’s die je ziet op social media. Instagram en TikTok influencers editten hun foto’s om er nog strakker, slanker en gespierder uit te zien. Spiegel jezelf hier niet aan, want deze lichamen zijn absoluut niet realistisch.

Wees lief voor jezelf en accepteer jezelf. Ieder lichaam is uniek en anders en bovenal, ieder lichaam mag er zijn. Vind je het moeilijk om je lichaam de liefde te geven die het nodig heeft? Zoek professionele hulp en deel je verhaal met familie en vrienden. Je kunt mij natuurlijk ook altijd een berichtje sturen als je ergens mee zit. Ik help je natuurlijk ook graag met een voedingsschema op maat voor een gezond eetpatroon.

Veelgestelde vragen over anorexia